Het belangrijkste voordeel van fotograferen in RAW en niet gelijk in JPG's is dat je je foto's helemaal zelf kunt optimaliseren. Een foto bewerken vanaf RAW beperkt zich niet tot het naar links of naar rechts bewegen van een aantal van de schuifregelaars in je fotobewerkingsprogramma. Het kan veel voordelen opleveren om een bepaalde volgorde aan te houden in de vele bewerkingsmogelijkheden. Je weet dan altijd precies waar je moet beginnen en waar je uiteindelijk uit gaat komen.

Als je in RAW fotografeert kun je in je fotobewerkingsprogramma eventueel ook eerst een RAW-profiel toepassen. Het programma zorgt dan al gelijk voor een aantal standaard aanpassingen specifiek voor het onderwerp van de foto. Hierna kun je verdergaan met het bewerken van je foto. Lees hieronder negen punten die je kunt aanhouden als volgorde om een foto vanaf een RAW bestand te optimaliseren in Lightroom of Capture One Pro.

Begin met het venster Lenscorrectie, dit is belangrijk omdat het effect heeft op de belichting. Lenscorrectie verwijdert vignette en distortion uit de hoeken en randen van een RAW foto. Zodra dit verwijderd is ziet je foto er, afhankelijk van de lens die gebruikt is, ofwel een klein beetje lichter ofwel een heel stuk lichter uit. Als de afbeelding niet automatisch is gecorrigeerd door een ingesloten correctieprofiel, zoals Lightroom onderaan het deelvenster Lenscorrecties aangeeft, heb je de mogelijkheid om deze zelf in of uit te schakelen. Probeer beide mogelijkheden en vergelijk hoe het de foto beïnvloedt.

In Capture One zijn er vergelijkbare bedieningselementen om een profiel toe te wijzen, om vervorming te verwijderen, en om de lichtafval te regelen: dit is hoe Capture One vignette labelt in dit specifieke hulpmiddel. Je vindt dat in het deelvenster Lenscorrectie. Wat je ook kiest - ingeschakeld of niet - neem die beslissing eerst en ga dan verder met bewerken.

Nu kun je de afbeelding waterpas maken en eventuele perspectiefproblemen corrigeren. Dit is belangrijk bij het fotograferen van een onderwerp met rechte lijnen, of dat nu een horizontale horizonlijn in een landschapsbeeld is, of verticale lijnen in architectuurfotografie. In plaats van lijnen die op hier naar voren of naar achteren buigen, transformeer je die lijnen in rechte hoeken.

In Lightroom kan dit opgelost worden door het deelvenster Transform te gebruiken. Lightroom kan perspectiefproblemen automatisch voor je oplossen door op de knop Auto te klikken. Je kunt ook met eigen richtlijnen tekenen om Lightroom te laten zien welke lijnen in de afbeelding recht moeten zijn. In Capture One kun je hetzelfde doen met de Trapezium-tool die toegankelijk is via de bovenste menuwerkbalk of via het Trapezium-venster.

Na vignette, vervorming en perspectief, is het handig om de afbeelding bij te snijden. Snijdt deze bij volgens de klassieke regel van derden (de gulden snede) of wijzig de beeldverhouding om de kracht van het beeld te accentueren. In deze stap maak je (nog) geen uitsnede voor social media of een andere plek op internet, je snijdt de afbeelding gewoon bij tot wat het meest toepasselijk is voor het onderwerp.

Nu ga je beslissen of de kleurtemperatuur en tint van je RAW-opname gecorrigeerd moeten worden op basis van de waarden die je camera heeft gebruikt. Verschuif het witpunt van je afbeelding zodat neutrale kleuren neutraal zijn. Als je geen gebruik maakt van een grijskaart, kun je de pipet gebruiken om een wolk of iets anders in je afbeelding wat in het echt neutraal is als uitgangspunt te nemen.

Bekijk dan of deze witbalanscorrectie de foto ten goede komt. Moeten de kleuren op de foto realistisch weergegeven worden met technische nauwkeurigheid, of voelt het natuurlijker en beter aan zonder correctie? Als de afbeelding kleurnauwkeurigheid vereist voor gebruik in productfotografie, huidtinten in portretfotografie, of als u van plan bent voorinstellingen of profielen te gebruiken om een vooraf gedefinieerde stijl op de afbeelding toe te passen, is het corrigeren van de witbalans in deze stap meestal een goede keus.

Maar voor al het overige hoeft de witbalans niet correct te zijn. Neutralen hoeven niet neutraal te zijn. Je kunt de witbalans creatief gebruiken om de stemming en sfeer van het onderwerp te definiëren.

Nu kun je het zwart, de schaduwen, de middentonen, de hooglichten en het wit aanpassen om de helderheid van de onbewerkte afbeelding te accentueren en te verbeteren.

Hierbij kun je eventueel de zwart-witmodus gebruiken. Op die manier hebben de kleuren geen invloed op de beslissingen, omdat wanneer je een pixel die kleur heeft donkerder maakt, de kleur ervan meer verzadigd wordt. En wanneer een pixel helderder wordt, wordt de kleur minder verzadigd. Bij het bewerken van de belichting bewerk je dus onbedoeld ook de kleur.

Over het algemeen is het doel van deze belichtingsstap om de belichtingsniveaus vloeiender en geleidelijker in het hele beeld te maken.

Dit is vergelijkbaar met Belichting, maar in deze stap werk je in het midden van het histogram. Je duwt die middentonen nu verder uit elkaar zodat het beeld niet te vlak of dof lijkt. Het lijkt misschien contra-productief dat je nu het histogram weer naar buiten duwt nadat je het in de vorige stap naar binnen hebt getrokken, maar door aan de belichting te duwen en te trekken, heb je meer controle over hoeveel contrast er wordt toegepast en ook waar het wordt toegepast. Ook heb je meer controle op het toonbereik van waarden in een afbeelding.

Contrast is iets dat je op veel verschillende manieren kunt toevoegen aan of juist verwijderen uit je RAW-afbeelding. Natuurlijk is er een speciale schuifregelaar voor Contrast in zowel Lightroom als Capture One, maar deze is over het algemeen niet zo genuanceerd, en geeft dus ook niet zoveel controle.

Andere contrasttools in Lightroom zijn de Clarity- en Dehaze-schuifregelaars die zich voornamelijk richten op de middentonen en helpen om zwart- en wittinten te beschermen. Ook kun je de Tooncurve gebruiken en een van die klassieke s-curvevormen kiezen om schaduwen donkerder te maken en hooglichten helderder te maken. Dan heb je gewoon meer controle over specifieke probleemgebieden in je afbeelding, en kun je belichting en contrast in de afbeelding beter in evenwicht brengen.

Na de eerdere beslissing met betrekking tot de witbalans, is het doel van deze stap het corrigeren en verfijnen van de kleur in de onbewerkte afbeelding. Kijk nog eens goed naar de kleuren. Zijn sommige kleuren nu te dicht of oververzadigd vanwege de eerdere belichting in contrastbewerkingen die je hebt gemaakt? Voelt de tint van een bepaalde kleur vreemd aan? Zijn huidtinten bijvoorbeeld te oranje of moet de lucht meer cyaan en minder blauw zijn? Wat het probleem ook is, met het HSL-paneel van Lightroom of het deelvenster Kleureditor in Capture One kun je nog aanpassingen maken.

Nadat de kleur vanuit technisch oogpunt is gecorrigeerd, kun je de creatieve intenties tot uitdrukking te brengen. Ontdek welke kleuren het onderwerp versterken door er de aandacht op te vestigen, en welke kleuren het onderwerp verzwakken omdat ze afleiden. Als een kleur afleidt, kun je proberen de tint te veranderen zodat deze meer opgaat in een aangrenzende kleur, of de verzadiging verminderen om de kleur minder opvallend te maken.

Nadat je wat tijd aan deze stap besteed hebt om er zeker van te zijn dat je tevreden bent met de kleuren kun je het beste even een pauze nemen. Als je de luxe hebt, wacht dan een dag. Op die manier kunnen je ogen even resetten en opfrissen. Hierna kijk je nog een keer naar je afbeelding, en als je er nog steeds tevreden mee bent, is het tijd om verder te gaan.

'Tegenhouden en doordrukken' is eigenlijk de donkere kamer van de fotografie en deze stap gaat over het helderder en donkerder maken. Dit is vergelijkbaar met eerdere stappen voor Belichting en Contrast, maar hier ligt de focus op het verbeteren van specifieke objecten of gebieden in de afbeelding door ze lichter of donkerder te maken. Probeer een vloeiende, gelijkmatige belichting op de afbeelding te krijgen door naar ernaar te kijken vanaf een afstand. Meestal kun je door gewoon uit te zoomen zien of er iets in de afbeelding is dat te veel aandacht opeist, omdat het contrast te hoog of te laag is.

Dit kan zo simpel zijn als het toevoegen van een vignet met de tool Vignet na uitsnijden in Lightroom, een gradueel filter om de lucht donkerder te maken of de voorgrond lichter te maken. Of gebruik een penseel om belichtings- en contrastaanpassingen in een specifiek gebied mee te beschilderen.

Verscherpen is voor het laatst bewaard, want hoeveel of hoe weinig verscherping je toe gaat passen, hangt af van waar de afbeelding te zien zal zijn. Meestal kun je wat agressiever zijn met je verscherping voor verkleiningen op het web of op sociale media, en vooral bij het maken van een afdruk.

Maar als je een grote afbeelding voor je portfoliowebsite nodig hebt, hoeft deze niet zo veel te worden opgescherpt. Je kunt verscherping toepassen bij export als je een JPG maakt in Lightroom of Capture One, of je kunt de RAW-afbeelding openen in Photoshop en daar de verscherping en het formaat wijzigen.

Dat is een volgorde die je kunt aanhouden om een foto te bewerken vanaf RAW. Deze aanpak is niet per se de beste, maar dient eerder om het idee te promoten om fotobewerking in duidelijk gedefinieerde punten af te werken, zodat de foto geleidelijk verbetert, en met elke stap de vereiste basis heeft voor de volgende.

Bedankt! Je aanmelding is verstuurd en we voegen je gegevens toe aan onze lijst. Let op: zorg ervoor dat het door ons gebruikte e-mailadres (info@fotografie.nl) voor de nieuwsbrief straks niet naar je spambox gaat. Als dank voor je aanmelding krijg je met de kortingscode 7EB53SKCM3P4 eenmalig 10% korting op een bestelling in de Fotokadoshop. Bewaar deze code goed, we sturen geen e-mail ter bevestiging.

Oeps! Er is iets misgegaan bij het versturen, probeer het opnieuw of stuur een bericht naar info@fotografie.nl

Fotografie.nl brengt je nieuws en achtergrond informatie over fotografie onderwerpen die leuk zijn of foto's die mooi zijn of exposities en workshops die de moeite waard zijn. Lees, geniet, deel of participeer.